یکشنبه گذشته هم با حضور رئیسجمهوری از سه فاز میدان نفتی غرب کارون بهرهبرداری شد؛ عقبماندگی ایران در برداشت از میادین نفتی، طی سالهای گذشته تاکنون یکی از گرههای کور بخش نفت در ایران بوده است، بهطوریکه گزارشهای رسمی شرکت ملی نفت درباره وضعیت ایران و کشورهای عربی در برداشت از میدانهای مشترک نفتی نشان میدهد ایران در برداشت از این میادین، عقبماندگی 78 درصدی دارد. براساس آمار، تولید ایران از مخازن مشترک نفتی 240 هزار بشکه در روز است اما این کشور با توجه به حجم ذخایر، نرخ بازیافت و تکنولوژیهای حفاری موجود روزانه فقط یک میلیون و صد هزار بشکه نفت، معادل 22 درصد از ظرفیت موجود از میادین نفتی برداشت کرده است. همچنین که اوایل تیر سالجاری، حسین آفریده، رئیس پژوهشکده نفت، گاز و پتروشیمی دانشگاه امیرکبیر اعلام کرده بود: «عقبماندگی ایران درباره برداشت نفت از 28 میدان نفتی، از سه کشور همسایه عربستان، عراق و قطر رقمی بالغ بر سالانه ١٧ میلیارد دلار است.» ایران، سالهاست با ضعف در صیانت از میدانهای مشترک نفتی، طلای سیاه خود را به کشورهای عربی تقدیم کرده اما پس از اجرای سند برجام، ورق برای ایران برگشته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه بعد از توافق هستهای، شرکتهای بزرگ نفتی دنیا اشتیاق خود را برای سرمایهگذاری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران نشان دادند. همین چند روز پیش بود که اخباری مبنیبر بازگشت دوباره شل و توتال به ایران شنیده شد. فازهای نیمهتمام پارسجنوبی باز هم در مقابل سرمایهگذاران خارجی قد علم کرده و به این واسطه بسیاری از مدیران نفتی پیشبینی میکنند با ورود سرمایهگذاریهای جدید، میزان اکتشاف، تولید و برداشت از میادین مشترک نفتی برای ایران وارد فاز جدیدی شود. براساس این گزارش، تمرکز شرکت ملی نفت، روی میدان نفتی آذر است. آنطور که مسئولان نفتی کشور وعده دادهاند، مرحله اول برداشت زودهنگام از میدان نفتی آذر با 15 هزار بشکه در روز تا پایان امسال انجام میشود و مرحله دوم، اردیبهشت سال 96 است که به 30 هزار بشکه در روز هم خواهد رسید. میدان آذر، پیچیدهترین میدان نفتی ایران، قرار است تا پایان امسال افزایش برداشت را تجربه کند و هرچند بسیاری از کارشناسان حوزه نفت معتقد هستند بدون به ثمررسیدن سرمایهگذاریهای نفتی نمیتوان به این آمار و ارقام امیدوار بود اما افزایش تولید نفت برای شکست فریز نفتی، یکی از مهمترین اولویتهای وزارت نفت است. همچنین تولید نفت ایران با جبران خسارات یک میلیون بشکهای سالهای تحریم، دیگر به چهار میلیون بشکه در روز رسیده است.
حالا اولویت بعدی وزارت نفت، افزایش برداشت از میدانهای مشترک نفتی است. سیدنورالدین شهنازیزاده، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت، درباره افزایش برداشت از میدان مشترک نفتی آذر گفته است: تاکنون بیش از ۴۰ بسته کاری کوچک و بزرگ برای توسعه این میدان مشترک تعریف و واگذار شده است. سه پیمانکار حفاری، هشت دستگاه حفاری در میدان آذر مستقر کردهاند. همچنین براساس اعلام شرکت ملی نفت، طرح توسعه میدان آذر با هدف تولید روزانه ۶۵ هزار بشکه نفت شامل تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت در تولید زودهنگام و ۶۵ هزار بشکه نفت در مرحله تولید نهایی از میدان است. در شرایط فعلی، در اکثر میادین مشترک نفت و گاز ایران بهدلیل سالها عقبماندگی و تأخیر در توسعه، احتمال مهاجرت نفت و گاز به سمت کشور همسایه وجود دارد و حتی با وجود تجربه تلخ توسعه برخی میادین مشترک قدیمی در توسعه میادین تازهاکتشافشده مشترک با کشورهای همسایه هم درس عبرتی گرفته نشده و سریال ناکامی شرکت ملی نفت ایران در توسعه میادین مشترک ادامه دارد.
در این میان، هر چند یکی از دلایل تأخیر در توسعه میادین مشترک نفت و گاز ایران همچون پارسجنوبی، فروزان، اسفندیار، سلمان، لایه نفتی پارسجنوبی و... شرایط هشت سال جنگ تحمیلی عنوان میشود و تاحدودی قابل توجیه است اما با گذشت نزدیک به دو دهه از پایان جنگ، در توسعه میادین نوظهور مشترک نفت و گاز هم قافیه را به کشورهای عربی همسایه باختهایم. بر این اساس، پس از تأخیر ایران و آغاز برداشت گاز از سوی عربستانسعودی از میادین تازهاکتشافشده و مشترک فرزاد در خلیجفارس، حالا نوبت به میدان مشترک آذر رسیده است. عراق که از دو سال قبل تولید روزانه بیش از ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام از میدان مشترک آزادگان جنوبی را آغاز کرده، اخیرا تولید نفت از میدان مشترک جدید نفتی با ایران به نام آذر را هم کلید زده است.